Η σπηλαιοεκκλησιά του Αγίου Γεωργίου (κρεμαστού), λαξευμένη σ’ έναν σχεδόν απρόσιτο βράχο, βρίσκεται στο μικρό φαράγγι ή φαράγγι του Αγίου Γεωργίου του Κρεμαστού, ανατολικά του βυζαντινού κάστρου. Η πρόσβαση στην σπηλαιοεκκλησιά εξασφαλίζεται σήμερα με μια νεότερη σκάλα και ορισμένα λαξευτά σκαλιά. Το εσωτερικό του σπηλαίου έχει διαμορφωθεί στο σχήμα μικρού ναού (με κόγχη μάλιστα στο βάθος αυτού) και κοσμείται με αξιόλογες τοιχογραφίες. Αν και η ζωγραφική επιφάνεια του σπηλαίου σώζεται αποσπασματικά και σε ιδιαίτερα κακή κατάσταση με πλήθος νεότερων χαραγμάτων, έχει ήδη διαπιστωθεί από την έρευνα ότι το σπήλαιο φέρει τοιχογραφίες δύο φάσεων με την παλαιότερη από αυτή να χρονολογείται στον 13ο αιώνα και την νεότερη στον 15ο αιώνα. Η πρώτη φάση μάλιστα συνοδεύεται από επιγραφή που, παρά την αποσπασματική κατάσταση διατήρησής της σήμερα, έχει καταγραφεί το 1888 και έχει, συνδυαζόμενη με τα τμήματα που σώζονται ακόμη σήμερα, ως ακολούθως:
[Ἀνιστορίθ]η το τηου[τον] σπήλαιον τοῦ ἁγίου καὶ ἐ[νδόξου μεγαλομά]ρτυρος καὶ τροπεο /φόρου Γεωργίου διὰ συνδρομῆς καὶ ἐξόδου τοῦ πανευγενεστάτου Κ[υροῦ Θεοδώρου Κομν]ηνοῦ τοῦ Ληβαδάρι
Ο Θεόδωρος Κομνηνός Λιβαδάρης είναι ιστορικό πρόσωπο που αναφέρεται από τον Μανουήλ Φίλη ως ιδρυτής μονής της Θεοτόκου στην Κωνσταντινούπολη, γεγονός που συνηγορεί σε μια χρονολόγηση της πρώτης φάσης τοιχογράφησης του σπηλαίου στα τέλη του 13ου αιώνα.
Η δεύτερη φάση ιστόρησης της σπηλαιοεκκλησιάς σώζεται σε καλύτερη κατάσταση και μπορεί κανείς να διακρίνει τις παραστάσεις της Παναγίας Βλαχερνίτισσας, του Χριστού Παντοκράτορα με τα σύμβολα των Ευαγγελιστών καθώς και τμήμα των σκηνών του Ευαγγελισμού, της Γέννησης του Χριστού, της Κοίμησης της Θεοτόκου και του Αγίου Γεωργίου. Τα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά της ζωγραφικής της δεύτερης φάσης αλλά και οι εικονογραφικές επιλογές του ζωγράφου υποδεικνύουν μια χρονολόγηση της συγκεκριμένης ζωγραφικής στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα, συνδέοντας και το συγκεκριμένο μνημείο των Σερβίων στην χορεία των έργων που επηρεάζονται καταλυτικά από το λεγόμενο «καστοριανό εργαστήρι».
Ξυγγόπουλος, Α. (1957) Τα μνημεία των Σερβίων. Αθήνα: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών.
Σαβιλλωτίδης, Κ. (1999) Τα Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά Μνημεία των Σερβίων. Σέρβια: Μορφωτικός Όμιλος Σερβίων ‘Τα κάστρα’.
Τσιάπαλη, Μ. (2017) “H επίδραση του «καστοριανού εργαστηρίου» σε μνημεία της περιοχής Γρεβενων και Κοζανης”, Βυζαντινά 35, σ. 315-329.
Τσιάπαλη, Μ. (2022) Η καστροπολιτεία των Σερβίων, Θεσσαλονίκη: Εφορεία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης.
Ο σχεδιασμός της ιστοσελίδας εντάσσεται στην υλοποίηση της Πράξης «Στερέωση και Αποκατάσταση του Δυτικού Πύργου στο Κάστρο Σερβίων», η οποία υλοποιήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κοζάνης και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Δυτική Μακεδονία» του ΕΣΠΑ 2014-2020