2.6.1 | Ο δυτικός πύργος

Ο πύργος βρίσκεται στη δυτική γωνία της ακρόπολης ενισχύοντας, μαζί με τους άλλους δύο πύργους (βόρεια και νοτιοδυτικά), την αμυντική γραμμή της ακρόπολης. Είναι τετράπλευρος με περίπου ορθογωνική κάτοψη, διαστάσεις 7×7 μ., πάχος πλευράς 1,3 μ. και ύψος περίπου 17 μ. Είναι κατασκευασμένος από σειρές λίθων λαξευμένων στις όψεις, πλήρωση με αργούς λίθους στο εσωτερικό και καλής ποιότητας ασβεστοκονίαμα ως συνδετικό υλικό. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των όψεων είναι η μεγάλη χρήση πλίνθων σε ακανόνιστες σειρές. Στην απόληξή του σώζεται τμήμα των επάλξεων, που άλλοτε έστεφαν την ανώτερη στάθμη. Καθώς δεν διακρίνονται ίχνη γενέσεων από σφαιρικά τρίγωνα, συνάγεται ότι στεγαζόταν σε επίπεδο δώμα.

Πρόκειται για τριώροφο πύργο, κάθε όροφος του οποίου οριζόταν από ξύλινα δάπεδα, όπως γίνεται εμφανές από τις οπές πακτώσεως των δοκών στήριξης στο εσωτερικό της τοιχοποιίας. Η επικοινωνία μεταξύ των ορόφων γινόταν με ξύλινες σκάλες, καθότι δεν σώζονται ίχνη λίθινης κατασκευής. Ο πύργος φαίνεται ότι ήταν προσβάσιμος από την πάροδο των τειχών ή από την ανατολική του πλευρά με κλίμακα.

Στο επίπεδο του κάθε δαπέδου, αλλά και σε άλλα ύψη στο εσωτερικό της τοιχοποιίας, υπάρχει σύστημα περιμετρικών ξυλοδέσμων, που ενισχύει την κατασκευή. Στη δυτική του όψη ανοίγεται μικρή τοξωτή θυρίδα στον πρώτο και δεύτερο όροφο, ενώ στη νότια, στο ίδιο ύψος, είναι ορατός ο λαμπάς και η αρχή του τόξου παρόμοιας θυρίδας. Στη βόρεια όψη, στο επίπεδο του πρώτου ορόφου, ανοίγεται επιμήκης τοξοθυρίδα, της οποίας το πλάτος αυξάνεται εσωτερικά, έτσι ώστε να μεγαλώνει η ωφέλιμη γωνία βολής. Εξωτερικά, διακρίνονται τα υπολείμματα μικρής αβαθούς κόγχης.

Τα μορφολογικά του χαρακτηριστικά, που βρίσκουν παράλληλα σε σειρά πύργων του μακεδονικού χώρου, τοποθετούν την κατασκευή του στα μέσα του 14ου αι. Η ανέγερσή του μπορεί να συσχετισθεί είτε με την κατάληψη των Σερβίων από τον Στέφανο Δουσάν το 1341 και τη μέριμνα που είχε αναλάβει για την ενίσχυση της οχύρωσης, τακτική που ακολουθούσε και σε άλλα κάστρα που κατελάμβανε, είτε από τον Ιωάννη Καντακουζηνό, στα χέρια του οποίου περιήλθαν τα Σέρβια μετά το 1350.

Από τον πύργο, πριν από την αποκατάστασή του, διασωζόταν η μισή περίπου διάμετρος σχήματος Π με κοντά σκέλη, ενώ οι γωνίες διατηρούσαν όλο το ύψος τους. Κατά τους σεισμούς του 1995 οι απώλειες περιορίσθηκαν σε τοπική κατάπτωση λίθων από τη στέψη της δυτικής πλευράς. Η πλευρά αυτή, που σώζεται περίπου σε όλο της το ύψος, έχει πλάτος 6.90μ. στον πόδα, που μειώνεται στο 6.70 μ. σε λίγο ανώτερη στάθμη. Από τη βόρεια και νότια πλευρά σώζονταν σκέλη με πλάτος απομειούμενο καθ’ ύψος, ενώ είχε καταρρεύσει πλήρως η ανατολική πλευρά. Η βόρεια πλευρά ήταν σε επαφή με το περιτείχισμα, ενώ το κατώτερο τμήμα του νοτίου σκέλους, που ήταν σε επαφή με το περιτείχισμα, είχε καταρρεύσει.

Περί το μέσον της δυτικής πλευράς και σε όλο το ύψος των τριών ορόφων υπήρχε μεγάλη σχεδόν κατακόρυφη ρωγμή το εύρος της οποίας έφθανε τα 8,0 μέτρα στην κορυφή με σταδιακή μείωση προς τα κάτω. Η ρωγμή διερχόταν από τα μικρά ανοίγματα τόσο του πρώτου, όσο και του δεύτερου ορόφου, πάνω από το οποίο, το μεσαίο τμήμα της δυτικής πλευράς είχε καταρρεύσει. Ουσιαστικά το σωζόμενο τμήμα του πύργου σχήματος Π σε κάτοψη, είχε χωριστεί σε δύο στατικώς ανεξάρτητα τμήματα σχήματος L.

Υπάρχουν ξυλοδεσιές τόσο στις στάθμες των πατωμάτων, όσο και σε ενδιάμεση στάθμη στον πρώτο και δεύτερο όροφο. Οι ξυλοδεσιές αποτελούνται από τρεις διαμήκεις δοκούς. Οι ακραίες δοκοί δεν διακρίνονται στις όψεις, καθώς ήταν ενσωματωμένες σε μικρό βάθος από το πρόσωπο της λιθοδομής, με εξαίρεση τις εσωτερικές δοκούς στις στάθμες των πατωμάτων, οι οποίες ήταν ορατές και έφεραν τα πατόξυλα των πατωμάτων. Τόσο οι διαμήκεις δικοί όσο και οι εγκάρσιες τραβέρσες είναι εντονότατα διαβρωμένες, ενώ εσωτερικές δοκοί στις στάθμες των πατωμάτων έχουν καταστραφεί πλήρως.

Αναπαραγωγή Βίντεο